Gıda Mühendisliği Bölümü ve Ders İçerikleri İncelemesi
Gıda mühendisliği nedir?
Gıda mühendisliği bitiren bir kişinin yapacağı işler nelerdir?
Gıda mühendisliği okumak zor mudur?
Gıda mühendisliği diye bir bölüm gerçekten var mıdır?
Bu soruları yalnızca bu bölümü okuyan kişiler değil, bir yakını veya arkadaşı bu bölümde okuyan kişiler de sık sık duyarlar değil mi?
Ben duydum, hala da duyuyorum. Gıda Mühendisliği Bölümü’nden mezun olduğumu daha önceki yazılarımda belirtmiştim. Neden Mühendis Oldum? ve Mühendislik Okurken Mutlaka Yapılması Gereken 10 Şey
Gıda mühendisliği nedir? Neden ülkemizde böyle bir meslek var?
Mesleğim diye demiyorum ama biraz ilginç bir yaklaşımla oluşturulmuş olduğunu düşünüyorum bu bölümün. Hani dünyanın neresine giderseniz gidin, böyle bir bölüm duyamayacaksınız bir daha. Gıdanın da mühendisi mi olur diyenleri çokça duyacaksınız ve bazen hak vermemek elde bile değil.
Nedir peki bu mühendisliğin varoluş amacı? Gıdaların tarladan çatala gelene kadar falan filan ile başlayan bir tanımı var, bunu zaten Google’da okursunuz mutlaka. Gerçek dünyadaki amacından bahsedecek olursam ise, ham maddelerin fabrikaya girişinden, işleme ve üretim aşamalarından, o ürünün pazarlanmasına kadar olan bütün aşamalarda yer alan gıda mühendisi, gıda işletmelerindeki en önemli kozdur aslında. Aldığı eğitimin tamamını kullanma yetisine sahip olan bir gıda mühendisi, gıda işletmesinin bel kemiği olma yolunda ilerleyecektir.
Tarım ve gıda sanayisine fazlasıyla önem veren ülkemizde de aslında düz mantıkla bakacak olursak, gıda mühendisinin değeri en çok bilinen mühendislikler arasında olunması beklenir. Ben beklerdim, beklediğim için okudum ama tahmin edin hayal ettiğim gibi oldu mu 🙂 Olmadı.
Neden olmadığı konusuna da değineceğim hiç merak etmeyin.
Geleceğin mesleği hayalleriyle okumaya karar verecekler olursa diye yazıyorum, sonuna kadar okuyun yazıyı mutlaka. Olumlu ve olumsuz yanlarından tamamen objektif olarak bahsedeceğim.
Bitirince ne olacağım?
Bu bölümü bitirdiğinizde, “Gıda Mühendisi” sıfatıyla diplomanızı elinize alacaksınız. Aynı zamanda devletin size vermiş olduğu, “Sorumlu Yönetici” yetkisiyle de gıda işletmelerinde imza yetkiniz olacaktır. Bu önemli bir ayrıntıdır ki bazı mühendislerin sahip olmadığı bu imza yetkisi nedeniyle özel sektörde ihtiyaç duyulmadıkça alımları çok zorlaşmaktadır.
Ama gıda işletmelerinde “İstihdamı Zorunlu Personel” adıyla gıda mühendisi bulundurmak zorunlu olduğu için, aslında sanayide iş bulma konusunda az zorluk çeken bir meslek olduğunu söyleyebilirim. Gıda sektörü ülkemizde çok yaygın. Gelişmiş diyemem belki ama kesinlikle yaygın. Her şehirde, her bölgede mutlaka üretim yapan küçük büyük binlerce işletme var. Belli bir kapasitenin üzerinde olanların da Gıda Mühendisi alımı zorunlu olduğunu hesaba katarsak, her zaman bir boşluk olabiliyor.
Gıda Mühendisi Nerelerde Çalışabilir?
Bir gıda mühendisinin çalışabileceği alanları maddeler halinde yazıp, haklarında birkaç bilgi verelim şimdi;
- Özel Sektör: En geniş çalışma alanına sahip olduğumuz özel sektör kapıları bize sonuna kadar açık her zaman. En ufak süt işletmesinden tutun da, uluslararası gıda firmalarına kadar bütün gıda işletmelerinin gıda mühendislerine mutlaka ihtiyacı olmaktadır. Özel sektör denildiğinde herkesin suratını biraz ekşittiğini görebilirsiniz haklı olarak çünkü herkes mutlaka emeğinin karşılığını alamadığı bir yerde çalışmıştır. Ülkemizde bu tarz işletmelerin çok fazla olması da bu şansı biraz artırıyor açıkçası. Ülkemizde yeni mezunu istediği gibi çalıştırma hakkına sahip olma gibi bir anlayış hakim olduğu için, özellikle yeni mezun arkadaşlar ve hatta genel olarak yıllar geçse bile tecrübeli arkadaşlar da düşük maaşla, mesai fazlası çalıştırılabiliyor. Kurumsal ve uluslararası firmalar, bu konuda biraz daha kaliteli bir çalışma yöntemi benimserken, ufak firmalar “başkasını da alabiliriz” mantığıyla, elindeki gıda mühendisine çok da değer vermiyor aslına bakarsak. Sürekli bir gıda mühendisliği boşluğu olması, sürekli pozisyonların boşalmasından ileri geliyor aslında. Fazla bir ihtiyaç olmasından değil.
- Kamu: Gıda mühendisi olarak Tarım İl Müdürlüklerinde ve devlet tarafından belirlenen belli kurumlarda çalışabiliyoruz. Bunun için KPSS’den fazlasıyla yüksek bir puan yapmak, daha sonra yaklaşık olarak 2 yılda bir açılan atamaları takip etmek ve eğer şanslıysanız istediğiniz bir şehre atanma oranınız yüksek. Bu gerçekten sabır ve azim gerektiren bir aşama çünkü sınava çalışma süreniz, atanmayı bekleme süreniz tabii ki çok hızlı ilerlemiyor. Maaş ve şartların özel sektöre göre çok çok daha iyi olması da gıda mühendislerinin bu konuya yoğunlaşmasına sebep oluyor. 93 puan alarak atanan bir arkadaşımızın bizimle paylaştığı tecrübelerini bu yazıdan okuyabilirsiniz.
- Akademik: Üniversitelerde araştırma görevlisi, öğretim görevlisi gibi pozisyonlar için de gıda mühendisliği mezunları başvuruda bulunabilmektedir. Bunun için ALES ve YDS’den iyi puanlar almak önemlidir. Ayrıca ortalamanızın yüksek olması akademik kariyer konusunda size avantaj sağlayacaktır. Akademik kariyer konusunda, sadece üniversitelerin açtığı kadrolara değil, YLSY (Yurt Dışına Lisansüstü Öğrenim Görmek Üzere Gönderilecek Öğrencileri Seçme ve Yerleştirme) ve ÖYP (Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı) gibi programlara da başvurarak hem burs, hem yurt dışı yüksek lisans gibi avantajlardan da faydalanabilirsiniz.
- Bilimsel Kuruluşlar: Özel sektör, kamu ve üniversitelerin yanı sıra TÜBİTAK, TSE, TKDK ve Kalkınma Ajansları’nda da gıda mühendisi alımı yapılmakta. Bunların ortak şartı ise, yabancı dil şartının olması. Özellikle Kalkınma Ajanslarında işe girebilmeniz için YDS’den en az 70 almış olmanız isteniyor.
- Yurt Dışı: Eğer yabancı dil konusunda kendinizi geliştirdiğinizi ve geliştirebileceğinizi düşünüyorsanız, en güzel seçeneklerden biri de yurt dışında bir işe girmek. Son zamanlarda herkesin de hayali olmaya başladı farkettiğim kadarıyla. Bunun artılarını ve eksilerini başka bir yazımda anlatacağım. Ben işe nasıl girdim, neler yaşadım bütün ayrıntılarından bahsedeceğim.
Gıda Mühendisliği Ders İçerikleri
4 yıl boyunca hem mühendislik, hem de gıda dersleri alacağınızı bilmenizi isterim. Hatta bölüm derslerinin tamamını son sınıfta aldık diyebilirim. Dönem dönem dersleri aşağıda vereceğim, en sevdiklerimin yanında kalp, en zorlandıklarımın daha doğrusu pek hoşlanmadıklarımın yanında bıçak bulacaksınız 🙂
Dipnot: Selçuk Üniversitesi’nde aldığımız dersler ağırlıklıdır. Üniversiteden üniversiteye değişen dersler ve içerikleri bulunabilir elbette. Örneğin, özellikle ODTÜ gibi mühendislik ağırlıklı derslerin verildiği Teknik Üniversitelerde, meyve sebze yerine daha fazla ısı transferi alıyor olabilirsiniz.
1.Dönem
| 1 | MATEMATİK | 6 | ||
| 2 | KİMYA(Org-İnorg.) | 7 | ||
| 3 | BİYOLOJİ | 4 | ||
| 4 | İSTATİSTİK (Türkçe-İngilizce) | 6 | ❤️ | |
| 5 | TEKNİK İNGİLİZCE-I | 3 | ❤️ | |
| 6 | ATATÜRK İLKELERİ VE İNKİLAP TARİHİ-I | 2 | ||
| 7 | TÜRK DİLİ-I | 2 |
2.Dönem
| 1 | FİZİK | 7 | ||
| 2 | ANALİTİK KİMYA | 6 | ||
| 3 | GIDA MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ | 4 | ||
| 4 | TEKNİK RESİM | 6 | 🔪 | |
| 5 | TEKNİK İNGİLİZCE-II | 3 | ❤️ | |
| 6 | ATATÜRK İLKELERİ VE İNKİLAP TARİHİ-II | 2 | ||
| 7 | TÜRK DİLİ-II | 2 |
3.Dönem
| 1 | MÜHENDİSLİK MATEMATİĞİ-I | 3 | ❤️ | |
| 2 | MİKROBİYOLOJİ | 6 | ||
| 3 | GIDA BİYOKİMYASI | 4 | ||
| 4 | MOLEKÜLER BİYOLOJİ VE GENETİK | 5 | ❤️❤️❤️ | |
| 5 | MÜHENDİSLİK TERMODİNAMİĞİ | 4 | ||
| 6 | ENERJİ VE KÜTLE DENKLİĞİ | 4 | 🔪 | |
| 7 | BESLENME İLKELERİ | 4 | ❤️ | |
| 8 | İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ-I | 2 |
4.Dönem
| 1 | MÜHENDİSLİK MATEMATİĞİ-II | 3 | ❤️ | |
| 2 | GIDA KİMYASI | 6 | ||
| 3 | REAKSİYON KİNETİĞİ | 4 | 🔪 | |
| 4 | AKIŞKANLAR MEKANİĞİ | 4 | 🔪 | |
| 5 | ENSTRÜMANTAL GIDA ANALİZLERİ | 6 | ||
| 6 | ISI KÜTLE TRANSFERİ | 4 | ||
| 7 | GIDA KATKI MADDELERİ | 3 | ❤️ |
5.Dönem
6.Dönem
| 1 | GIDA MÜHENDİSLİĞİNDE TEMEL İŞLEMLER-II | 4 | Normal Ders (Zorunlu) | 🔪 |
| 2 | GIDA MİKROBİYOLOJİSİ-II | 5 | Normal Ders (Zorunlu) | |
| 3 | GIDA BİYOTEKNOLOJİSİ | 4 | Normal Ders (Zorunlu) | ❤️ |
| 4 | GIDA GÜVENLİĞİ | 4 | Normal Ders (Zorunlu) | |
| 5 | GIDA AMBALAJLAMA | 3 | Normal Ders (Zorunlu) | |
| 6 | ARAŞTIRMA VE DENEME METOTLARI (SEÇ) | 5 | Normal Ders (Zorunlu) | |
| 7 | MALZEME BİLGİSİ (SEÇ) | 5 | Normal Ders (Zorunlu) | |
| 8 | BİTKİSEL ÜRETİM (SEÇ) | 5 | Normal Ders (Zorunlu) | 🔪 |
| 9 | İŞLETME YÖNETİMİ (SEÇ) | 5 | Normal Ders (Zorunlu) | ❤️ |
| 10 | GENEL EKONOMİ (SEÇ) | 5 | Normal Ders (Zorunlu) | ❤️ |
7.Dönem
| 1 | ET BİLİMİ VE TEKNOLOJİSİ | 5 | Normal Ders (Zorunlu) | ❤️ |
| 2 | TAHIL BİLİMİ VE TEKNOLOJİSİ | 5 | Normal Ders (Zorunlu) | |
| 3 | FERMANTASYON TEKNOLOJİSİ | 4 | Normal Ders (Zorunlu) | ❤️ |
| 4 | BİTKİSEL YAĞ TEKNOLOJİSİ | 4 | Normal Ders (Zorunlu) | 🔪 |
| 5 | STAJ-I | 6 | Normal Ders (Zorunlu) | |
| 6 | ENDÜSTRİYEL YEMEK ÜRETİMİ VE TOPLU BESLENME (SEÇ) | 5 | Normal Ders (Zorunlu) | ❤️ |
| 7 | FONKSİYONEL GIDALAR (SEÇ) | 5 | Seçmeli Ders | |
| 8 | İLETİŞİM BİLGİSİ (SEÇ) | 5 | Normal Ders (Zorunlu) | |
| 9 | MARKETLERDE GIDA YÖNETİMİ VE KONTROLÜ (SEÇ) | 5 | Normal Ders (Zorunlu) | ❤️ |
| 10 | DEPOLANMIŞ ÜRÜN ZARARLILARI (SEÇ) | 5 | Normal Ders (Zorunlu) |
8.Dönem
| 1 | SÜT BİLİMİ VE İŞLEMETEKNOLOJİSİ | 5 | Normal Ders (Zorunlu) | 🔪🔪 |
| 2 | MEYVE VE SEBZE TEKNOLOJİSİ | 5 | Normal Ders (Zorunlu) | ❤️ |
| 3 | BİTİRME ÖDEVİ | 4 | Normal Ders (Zorunlu) | |
| 4 | PROSES UYGULAMALARI | 4 | Normal Ders (Zorunlu) | ❤️ |
| 5 | STAJ-II | 6 | Normal Ders (Zorunlu) | |
| 6 | KANATLI VE SU ÜRÜNLERİ İŞLEME TEKNOLOJİSİ (SEÇ) | 5 | Normal Ders (Zorunlu) | |
| 7 | İÇECEK TEKNOLOJİSİ (SEÇ) | 5 | Seçmeli Ders | ❤️ |
| 8 | ÖZEL GIDALAR (SEÇ) | 5 | Seçmeli Ders | ❤️ |
| 9 | PROJE HAZIRLAMA TEKNİĞİ (SEÇ) | 5 | Normal Ders (Zorunlu) |
Kapanış
Dersler genel olarak yorucu, sayıca fazla ve bazen gerçekten zorlayıcı olabiliyordu. Ben teorik derslerden ziyade, proses gezilerinde gidip gördüğümüz fabrikalarda bir şeyler öğrenmeyi daha çok seviyordum. Mezun olduktan sonra da üretimde çalışmak bana ayrı bir zevk verdi hep. Gördüğünüz gibi, gıda mühendisliği de aslında her meslek gibi çok yönlü ve kendinizi geliştirdiğiniz takdirde seçeneklerinizin çok fazla olduğu bir meslek.
Bunların hepsini düşündükten, şartları değerlendirdikten sonra geriye tek bir sorun kalıyor çözmeniz gereken;
“Siz ne istiyorsunuz?”
Buna cevap verdiğinizde, çabalamanız gereken alanı da bulmuş olacaksınız. Hayatta istediğiniz şeyleri hep bulabilmeniz dileğiyle. 🙂
Bu yazımda, Gıda Mühendisliği hakkında elimden geldiğince bilgi vermeye çalıştım. Atladığım veya sizin özellikle merak ettiğiniz yerler varsa, her zaman sorabilirsiniz 🙂
Lütfen yurt dışında gıda mühendisi var mi çalışır mi yada staj yapması gibi bir imkan var mi yurt dışında gıda mühendislerine değer veriliyor mu lütfen bunları yaz bana ☺ teşekkür ederim. Amacım yurtdışında özellikle America da gıda mühendisi olarak staj yapmak ve gıda sektörunde calisarak deneyim kazanmak istiyorum ingilizcemi daha üst seviyelere çıkarmak istiyorum . Teşekkür ederim 🌼
Yurt dışında elbette Gıda Mühendisi var, tam adı Gıda Mühendisi olarak geçmese de görev tanımı uyduğu sürece gıda mühendisleri gıda sektörünün her alanında çalışabilirler ve kesinlikle değer gördüklerini de söyleyebilirim. Özellikle Amerika gibi bir yerde çok güzel işler ve stajlar bulabileceğine inanıyorum İpek 🙂 Umarım her şey gönlünce olur 🙂